امروزه کامپوزیت های دندانی به لحاظ خصوصیات مکانیکی و فیزیکی ،تطابق رنگ ، پالیش پذیری ، استحکام و زیبایی پیشرفت زیادی کرده‌اند و انواع متفاوتی از کامپوزیت ها بر این اساس در مارکت جهانی وجود دارد.
دندانپزشک حاذق با توجه به خصوصیات مورد نظر نوع مناسب کامپوزیت در هر مورد را انتخاب می‌نماید تا زیبایی استحکام و ماندگاری مطلوب برای بیمار فراهم شود. بر این اساس کامپوزیت ها به روش‌های مختلف طبقه بندی میشوند که در این مقاله به طور خلاصه و موجز به آن می پردازیم.
آنچه خواهید خواند
طبقه بندی کامپوزیت ها بر اساس سایز ذرات، میزان سیالیت و قوام، و محل کاربرد
1.طبقه بندی بر اساس سایز ذرات
کامپوزیت از اجزای مختلفی تشکیل شده است. این اجزا شامل ماتریکس پلیمری، فیلر یا ذرات پراکنده، عوامل اتصال دهنده فیلر به ماتریکس و پرایمر ها (که از طریق شیمیایی یا نوری فعال میشوند) است.
در این روش بر اساس سایز ذرات فیلر، کامپوزیت ها به سه دسته میکروفیل، هیبرید و نانوفیل تقسیم می شوند.
کامپوزیت های میکروفیل دارای ذراتی به اندازه یکصدم تا یک دهم میکرون هستند. این کامپوزیت ها قابلیت پالیش پذیری بالا ولی استحکام کم دارند.
دسته بعدی کامپوزیت های هیبرید هستند که مخلوطی از ذرات با سایز متفاوت می‌باشند. این کامپوزیت ها استحکام بالا و پالیش پذیری کمی دارند.
دسته سوم کامپوزیت های نانوفیل هستند که از استحکام و پالیش پذیری مناسبی برخوردارند.
دندانپزشک بر اساس مورد و با توجه به میزان استحکام و پالیش پذیری مورد انتظار در هر موقعیت، کامپوزیت مناسب را برمی گزیند. به عنوان مثال ترمیم دندان قدامی، ترمیم حفره پوسیده، بازسازی دندان های عصب کشی شده، بستن فواصل دندانی، ونیر یا فیسینگ و اضافه نمودن به ارتفاع دندان هر کدام نیازمند استفاده از کامپوزیت با خصوصیات مطلوب خود است.
در مواقعی که نیاز به استحکام بالایی داریم کامپوزیت های میکروهیبرید و نانوفیل انتخاب های مناسب تری هستند و در نواحی قدامی و دندان های جلویی؛ کامپوزیت های میکروفیل و نانوفیل اغلب مورد انتخاب واقع می شوند.
2.طبقه بندی بر اساس میزان سیالیت و قوام
بر این اساس کامپوزیت ها به دو دسته قابل تراکم (packable)و سیال (flueable) طبقه بندی میشوند. کامپوزیت های قابل تراکم در ترمیم دندان های خلفی و پوسیدگی های بین دندانی و کامپوزیت های سیال در فیشورسیلنت ها و ترمیم پوسیدگی های طوق دندان مورد استفاده قرار می گیرند.
3.طبقه بندی بر اساس محل کاربرد
بر این اساس کامپوزیت ها به سه دسته ی کامپوزیت های قدامی، کامپوزیت های خلفی و کامپوزیت های یونیورسال طبقه بندی میشوند.
کامپوزیت های قدامی در بستن فواصل دندانی و ونیرها یا فیسینگ ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. کامپوزیت های خلفی که دارای استحکام بالا و مقاومت به سایش خوبی هستند در دندان های خلفی و بازسازی دندان های عصب کشی شده به کار می‌روند. کامپوزیت های یونیور سال هم در ترمیم دندان های قدامی و هم در دندان‌های خلفی کاربرد دارند.
کامپوزیت دندان
کامپوزیت کدام کشور مناسب است؟
امروزه برندهای متفاوتی از کامپوزیت در کشورهای مختلف جهان تولید میشوند. برای استفاده از کامپوزیت در درمان زیبایی بهتر است بهترین برندهای کامپوزیت را انتخاب نمایید زیرا نیازمند ویژگی هایی مانند پالیش پذیری بالا، ماندگاری طولانی، درخشندگی، رنگ طبیعی، براق بودن، رنگ پذیری کم و تطابق رنگ بالا هستیم.
از طرف دیگر کامپوزیت ماده ای با حساسیت تکنیکی بالاست بنابراین انتخاب دندانپزشک متبحر که بتواند ضمن کار اصولی با کامپوزیت ویژگی های مطلوب آن را به درستی به کار بگیرد و با هنر دست خود شکل و آناتومی طبیعی دندان را بر کامپوزیت پیاده کرد و با افزودن جزئیات به کار هرچه بیشتر آن را متمایز، زیبا و چشم نواز سازد نیز اهمیت دارد. به عبارتی وجود یک پیانو با برند مطرح فرد را به یک نوازنده حرفه ای تبدیل نمی کند بلکه این نوازنده حرفه ای است که با سال ها تلاش و ممارست و با علم و آگاهی به موسیقی می‌تواند با نواختن نت های پیانو روح انسان را تحت تاثیر قرار دهد.
تکنولوژی ساخت کامپوزیت فقط منحصر به یک کشور نیست. کامپوزیت های رایج مورد استفاده در کشور ما دارای کیفیت و خصوصیات متفاوتی هستند. در واقع هر یک از برندهای مطرح شده صرف نظر از کشور تولید کننده ویژگی ها و خصوصیت متفاوتی را داراست. برای انتخاب کامپوزیت مناسب از نظر کیفیت، درخشندگی و دوام بهتر است با دندانپزشک حاذق و با تجربه مشورت کنید چرا که دندانپزشک هم به دلیل استفاده مستقیم از این مواد و هم به دلیل مشاهده نتیجه درمان بیمارانی که هر روزه به مطب مراجعه می نمایند و کامپوزیت ونیرهایی از برندهای متفاوت انجام داده اند، به فواید و مضرات هر برند آگاه است لذا برای هر بیمار با توجه به خواسته فرد و خصوصیات فیزیکی و ویژگی های لازم در هر مورد می تواند بهترین برند را توصیه نماید.
از برندهای مطرح کامپوزیت می‌توان به آی پی اس (IPS) ساخت کمپانی ایووکلار در لیختن اشتاین نمود. کشور آلمان کامپوزیت های کاریزما (Charisma) ، کر (Kurr) و زنیت (Zenit) را با کیفیت های متفاوت تولید می‌کند. همچنین برند کر (Kerr) بسته به نوع محصول در کشور های مختلف (ایتالیا، آلمان و آمریکا) ساخته می شود. کامپوزیت های کراری (Kuraray) و توکویاما (Tokuyama) از برند های مطرح ژاپنی هستند. برندهای سارمکو (Saremco) و کلتن (Coltene) در سوئیس تولید می شوند. کامپوزیت های کازمودنت (Cosmedent)، بیسکو (Bisco) و اولترادنت (Ultradent) از برندهای با کیفیت آمریکایی هستند.
کامپوزیت ونیر در چند جلسه انجام می‌شود و مراحل آن چیست؟
به طور کلی پس از ویزیت بیمار و ارزیابی اولیه (مانند آنالیز چهره، انتخاب رنگ کامپوزیت، بررسی تعداد واحدهای مورد نیاز برای درمان زیبایی، ارزیابی اکلوژن و حرکات فکی و در بیشتر موارد اسکن دیجیتال) طرح درمان مورد نظر به بیمار ارائه می‌شود و در یک جلسه کامپوزیت ونیر بر روی دندان اجرا می‌شود.
برای انجام کامپوزیت ونیر ابتدا سطح دندان آماده سازی می شود. در این مرحله اغلب نیازی به تراش دادن سطح دندان نیست بلکه صرفاً آلودگی سطحی تمیز شده و با ماده اچینگ سطح دندان آماده سازی می‌شود.
بعد از آن باندینگ بر روی دندان قرار می گیرد و سپس کامپوزیت که به صورت خمیری شکل است بر روی دندان قرار داده و فرم دلخواه ایجاد می‌گردد سپس توسط دستگاه لایت کیور سفت (ست) می‌شود. بعد از آن مراحل فینیشینگ و پالیشینگ انجام می شود که جزئیات به کار افزوده شده و کامپوزیت براق می‌شود.
مزایا و معایب کامپوزیت چیست؟
کامپوزیت ونیر در صورتی که به صورت اصولی کار شود درمان مطمئن، ایمن و با دوام خواهد بود. در مقایسه کامپوزیت و لمینت اغلب ذکر می شود که لمینت درمان زیباتری است اما اگر کامپوزیت هم به صورت هنرمندانه کار شود بسیار زیبا و چشم نواز خواهد بود. همچنین در صورتی که لمینت سرامیکی توسط لابراتوار ضعیفی ساخته شود می‌تواند کاری نامناسب و نازیبا باشد.
کامپوزیت به دلیل ماهیت آن نسبت به لمینت سرامیکی رنگ پذیرتر است. بنابراین اگر فردی هستید که چای، قهوه و سیگار در زندگی شما نقش پررنگی دارد، بهتر است به سراغ لمینت سرامیکی بروید.از مزایای کامپوزیت می توان گفت که کامپوزیت ونیر در یک جلسه انجام می شود و در مقایسه با لمینت ارزان تر است. زیرا هم متریال استفاده شده به لحاظ قیمتی با سرامیک متفاوت است و هم اینکه فقط دندانپزشک روی آن کار می‌کند. اما لمینت کار گروهی بین دندانپزشک و سرامیست که قطعاً هزینه بیشتری طلب می‌کند.
از دیگر نکات مثبت کامپوزیت می توان به این مورد اشاره کرد که کامپوزیت ونیر اغلب نیاز به تراش دادن سطح دندان ندارد و لمینت سرامیکی در مقایسه با کامپوزیت اغلب نیازمند تراش بیشتری از سطح دندان است.
درمان لمینت اغلب طول عمر بیشتری نسبت به کامپوزیت دارد. برای لمینت طول عمر ۱۰ تا ۱۵ سال و برای کامپوزیت ونیر عمر ۷ تا ۱۰ سال پیش بینی شده است. از مزایای مهم دیگر کامپوزیت این است که قابلیت ترمیم دارد در واقع اگر دچار شکستگی و لب پر شدگی بشود می توان آن قسمت را ترمیم نمود و نیازی به تجدید آن واحد وجود ندارد.