دندان شیری کودکان دلبند ما نقش مهمی در رشد، تکلم و اعتماد به نفس آن ها دارد. متأسفانه برخی والدین با این باور اشتباه قدیمی که دندان شیری بچه موقتی است نسبت به درمان آن اقدام نمی کنند و صدمات جبران ناپذیری برای کودکشان رقم می زنند. بسیاری از مشکلات رشدی کودکان به دلیل عدم تغذیه صحیح است که وضعیت نامطلوب دندان های کودک از عوامل مسبب آن است.

بسیاری از والدین با هدف رشد مطلوب قد و وزن کودکان خود به دنبال انواع شربت های تقویتی هستند ولی از نقش دندان در تغذیه کودک غافل می شوند. متأسفانه پوسیدگی و ظاهر نامناسب دندان های کودکان تأثیر منفی بر اعتماد به نفس و برخورد های اجتماعی آن ها دارد.

از طرفی دندان های شیری به عنوان راهنمایی برای رشد دندان های دائمی در جای صحیح خود عمل می کنند. گاهی اوقات والدین با این تصور اشتباه که دندان شیری به زودی جایگزین دائمی پیدا می کند، به جای درمان مناسب اقدام به کشیدن دندان می کنند و به این ترتیب سبب به وجود آمدن مشکلات ارتودنسی در دوران نوجوانی فرزند دلبندشان می شوند. بنابراین نه تنها صرفه جویی اقتصادی نکرده اند بلکه در سال های آینده هزینه بیشتری بر آن ها تحمیل می شود.

هرآنچه لازم است درباره اهمیت دندان شیری بدانید

دندان های شیری اولین مجموعه دندان هایی هستند که در انسان رشد می کنند. آن ها معمولاً در حدود 6 ماهگی شروع به رویش می کنند و تا حدود 3 سالگی ادامه می یابند. اکثر کودکان تا 3 سالگی دارای مجموعه کاملی از 20 دندان شیری هستند.

نکات مربوط به دندان شیری

دندان های شیری مانند دندان های دائمی از مینا، عاج و پالپ تشکیل شده اند. با این حال، اندازه آن ها کوچکتر است و در مقایسه با دندان دائمی، لایه نازک تری از مینای دندان دارند.

دندان های شیری با وجود موقتی بودن، نقش مهمی در سلامت و رشد دهان و دندان کودک دارند. آن ها به کودکان کمک می کنند تا غذا را به درستی بجوند، تغذیه مناسب را حفظ کنند و مهارت های گفتاری را انجام دهند.

والدین باید برای مراقبت از دندان شیری به کودکان کمک کنند و به آن ها کمک کنند تا دندان های خود را دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنند، نخ دندان بکشند و مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین را محدود کنند تا خطر پوسیدگی دندان در آن ها کاهش یابد.

زمان افتادن دندان شیری

روند افتادن دندان های شیری معمولاً در حدود سن 6 سالگی شروع می شود و تا حدود 12 یا 13 سالگی ادامه می یابد. با این حال، زمان آن می تواند از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد.

جدول زمانی کلی افتادن دندان های شیری

سن کودک	توضیحات
حدود ۶ تا ۷ سالگی	اولین دندان های شیری که می افتند معمولاً دندان های جلوی پایین و به دنبال آن دندان های جلوی بالایی هستند. این دندان ها با دندان های دائمی جایگزین می شوند که پشت دندان های شیری رویش می کنند.
حدود ۷ تا ۸ سالگی	دندان های بعدی که می افتند معمولاً دندان های ثنایای جانبی بالا و پایین هستند.
حدود 9 تا 12 سالگی	باقیمانده دندان های شیری شامل دندان نیش، مولر اول و آسیاب دوم به تدریج شروع به افتادن می کنند. این روند تا حدود 12 یا 13 سالگی ادامه می یابد، زمانی که اکثر کودکان مجموعه کاملی از دندان های دائمی دارند.

سن دندان درآوردن نوزادان

سن رویش دندان از نوزادی به نوزاد دیگر متفاوت است، اما بیشتر نوزادان حدود 6 تا 10 ماهگی شروع به دندان درآوردن می کنند. با این حال، برخی از نوزادان ممکن است از 3 ماهگی شروع به دندان درآوردن کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تا 12 ماهگی شروع به دندان درآوردن نکنند.

سن نوزاد	توضیحات
حدود 6 تا 10 ماهگی	این شایع ترین محدوده سنی برای شروع دندان درآوردن است. در این مدت، نوزادان معمولاً علائمی از دندان درآوردن، مانند افزایش آب دهان، جویدن اشیاء، تورم لثه ها، تحریک پذیری و اختلال در الگوی خواب را نشان می دهند.
حدود 3 تا 6 ماهگی	برخی از نوزادان ممکن است از 3 ماهگی شروع به دندان درآوردن کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تا نزدیک به 6 ماهگی شروع به دندان درآوردن نکنند.
بالاتر از 12 ماهگی	در حالی که بیشتر نوزادان در سن 12 ماهگی شروع به دندان درآوردن کرده اند، برای برخی از نوزادان ادامه دندان درآوردن تا 2 سالگی غیر عادی نیست.

چگونه متوجه شویم دندان کودک دائمی است یا شیری

تمایز بین دندان های دائمی و شیری را می توان با چند نکته متوجه شد:

• اندازه و شکل: دندان های دائمی معمولاً از نظر اندازه بزرگ تر هستند و در مقایسه با دندان های شیری شکل مشخص تری دارند.

• رنگ: دندان های شیری معمولاً سفیدتر و درخشان تر از دندان های دائمی هستند.

• ریشه: دندان های شیری معمولا ریشه های کوتاه تری نسبت به دندان های دائمی دارند

• الگوی رویش: دندان های شیری به طور کلی در یک توالی و جدول زمانی قابل پیش بینی رویش می کنند، از حدود 6 ماهگی شروع می شود و تا حدود 3 سالگی ادامه می یابد.

زمان و ترتیب افتادن دندان شیری

ترتیب و زمان افتادن دندان های شیری می تواند از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد.

نوع دندان	زمان افتادن دندان
دندان های جلویی پایین	این دندان ها معمولاً اولین دندان های شیری هستند که معمولاً در سنین 6 تا 7 سالگی می افتند.
دندان های جلویی بالا	این دندان ها معمولاً در مرحله بعدی، در سنین 6 تا 7 سالگی می افتند.
دندان های کنار دندان های جلویی پایین	دندان های بعدی هستند که معمولاً بین سنین 7 تا 8 سالگی می افتند.
دندان های کنار دندان های جلوی بالایی	تقریباً همزمان با دندان های جلویی پایینی در سنین 7 تا 8 سالگی می افتند.
اولین دندان های آسیا شیری	معمولاً دندان های بعدی هستند که معمولاً بین 9 تا 11 سالگی می افتند.
دندان آسیا شیری دوم	دندان آسیا شیری دوم معمولاً آخرین دندان های شیری هستند که معمولاً در سنین 10 تا 12 سالگی می افتند.
دندان های نیش	دندان های نیش معمولاً بعدی هستند که معمولاً بین 9 تا 12 سالگی می افتند.

توجه به این نکته ضروری است که این سنین تقریبی هستند و می توانند از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشند.

اهمیت مراقبت از دندان شیری و تاثیر آن در دندان های دائمی

مراقبت از دندان های شیری به دلایل مختلفی ضروری است و می تواند تأثیر بسزایی بر سلامت و رشد دندان های دائمی داشته باشد. از جمله:

• تسهیل جویدن و تغذیه صحیح
• کمک به رشد گفتار
• حفظ فضای دندان های دائمی
• کمک به رشد مناسب فک
• کاهش نیاز به درمان ارتودنسی

به طور خلاصه، مراقبت از دندان های شیری برای ارتقای رشد سالم، جلوگیری از مشکلات دندانی، و زمینه سازی برای سلامت دهان و دندان در طول زندگی ضروری است.

والدین با رعایت عادات بهداشت دهان و دندان و مسواک زدن کودکان و انجام معاینات منظم دندانپزشکی می توانند اطمینان حاصل کنند که دندان های شیری فرزندشان به عنوان پایه ای محکم برای سلامت و تندرستی دندان های دائمی آن ها عمل می کند.

علت دیر افتادن دندان شیری

افتادن دیررس دندان های شیری می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از دلایل به شرح زیر است:

جوش خوردن دندان به استخوان

جوش خوردن دندان به استخوان که به آن انکیلوز نیز گفته می شود، وضعیتی است که در آن ریشه دندان به استخوان اطراف جوش می خورد یا می چسبد. آنکیلوز می تواند به دلیل عوامل مختلفی از جمله ضربه به دندان یا استخوان اطراف، عوامل ژنتیکی، ناهنجاری های رشدی یا شرایط التهابی که بر بافت های پریودنتال تأثیر می گذارد، رخ دهد.

ضربه به دندان

ممکن است دندان بر اثر ضربه به دندان به استخوان جوش بخورد، وضعیتی که می تواند تأثیرات متعددی بر روی دندان آسیب دیده و ساختارهای دندانی اطراف آن داشته باشد. اگر دندان شیری بر اثر ضربه به استخوان جوش خورده باشد به عنوان یک مانع در مسیر رویش دندان دائمی عمل می کند. این تاخیر در رویش می تواند منجر به مشکلات ارتودنسی شود و ممکن است نیاز به مداخله دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی داشته باشد.

تغذیه

عدم مصرف مواد غذایی و کمبود ویتامین‌ ها و مواد معدنی می ‌تواند منجر به ضعف ساختار استخوان‌ ها و دندان ‌ها شود.  بنابراین، تغذیه مناسب و متنوع به حفظ سلامت دندان‌ های شیری کودکان کمک می‌کند.

ژنتیک

ژنتیک یکی از عواملی است که باعث دیر افتادن دندان‌ شیری در کودکان می شود. برخی از افراد به دلیل وراثت و ژنتیکی که از والدین خود به ارث می‌ برند، دیرتر دندان‌ شیری ‌های خود را از دست می‌ دهند.